Frezeleme
Frezeleme düz ve kavisli yüzeylerin, kanalların, helisel kanalların, dişililerin ve vida dişlerinin imal edilmesi için belirli geometrik kesici takımlarla talaş kaldırma işlemidir.
Frezeleme İşlemi:
Frezeleme işleminde, çok ağızlı freze çakısı dairesel şekildeki kesme hareketini uygular. İlerleme hareketi genel olarak iş parçası tarafından yerine getirilir, fakat çakı tarafından da yapılabilir. Kırılan kesici ağız frezeleme işleminde kendine özgüdür (karakteristiktir)
Frezelemenin Metodu:
İlerleme hareketinin tarzına ve imal edilen yüzeyin durumuna göre frezeleme metodu; düzlem, yuvarlak, helisel, azdırma, profil ve form (biçim) frezeleme olmak üzere değişik metotlara ayrılır.
Düzlem Frezeleme:
Bir düzlem yüzeyin elde edildiği frezeleme, en sık uygulanan frezeleme metodudur. Yatay düzlem frezeleme, dikey düzlem frezeleme ve kademeli yatay ve dikey düzlem frezeleme olmak üzere gruplara ayrılır.
Alın düzlem frezeleme:
Dikey düzlem frezelemede, freze ekseni imal edilen yüzeye göre dik konumdadır. Alın kesici ağızları (yardımcı kesici ağızları) iş parçasının yüzeyinden sadece ince talaş alırken, freze çakısı esas itibariyle çevresel kesici ağızları ile talaş kaldırır. Alın frezelemede daima birçok dişler malzeme tarafından kavrandığından, talaş kesiti az değiştiğinden ve freze çakısı kısa talaş alma nedeniyle çok yüklenebileceğinden, büyük ilerleme hareketleri yüksek bir talaş hacmine ve tezgahın ani yüklenmesine neden olur.
Kademeli (Dikey ve Yatay) Frezelemede, hem alın hem de yan kesici ağızlar, aynı anda yüzeylerden talaş kaldırır.
Zıt (Karşı) Yönlü ve Aynı Yönlü Frezeleme
İlerleme yönünü kesme hareketinin yönüne göre ilişkisi, dairesel ve alın frezelemede, zıt yönlü frezeleme ve aynı yönlü frezeleme olarak gruplara ayrılır.
Zıt yönlü frezeleme :
Zıt yönlü frezelemede, freze çakısının kesme yönü iş parçasının ilerleme yönüne karşı yönlendirilmiştir. Talaş meydana gelmeden önce, kayar ve kesici ağız iş parçasının yüzeyinde kazıma yapar. Bundan dolayı freze çakısının kesici ağızlarının serbest yüzey aşınması tipik bir aşınma şeklidir. Kesici ağızların malzemeyi kavrama yolu üzerinde talaşın kalınlığı ve kesme kuvveti büyür. Virgül şeklinde bir talaş meydana gelir. Eğer, kum kalıntıları veya kaynak dikişleri gibi aşındırıcı tesirli yüzey bölgesi bulunan iş parçalarının işlenmesi gerekiyorsa, zıt yönlü frezeleme işlemi tatbik edilmelidir.
Aynı yönlü frezeleme:
Aynı yönlü frezelemede, freze çakısının kesme yönü ve iş parçasının ilerleme yönü aynı yöndedir. Freze çakısının işi parçasına batması esnasında, talaş kalınlığı en yüksektir. Bunun yanında, freze kesici ağızları bir darbeli zorlamada tam kesme yapamaz. Virgül şeklinde talaşın meydana gelmesi esnasında talaş kalınlığı ile beraber kesme kuvveti de azalır. Bu nedenle, son şekil verme frezeleme işleminde saplı freze çakıları ile iyi bir yüzey elde edilir. Aynı yönlü frezeleme işlemi avantajlıdır ve zıt yönlü frezelemeye göre daha ekonomiktir; fakat aynı yönlü frezeleme yapabilmek için, freze tezgahlarının boşluğu olmayan tabla miline sahip olması gerekir. Takımların ve sıkma aparatların (örneğin çıkıntısı olan saplı frezelerin) elastikiyetleri kaba ve ince talaş kaldırma esnasında zıt yönlü ve aynı yönlü farkı şekil hataları meydana getirir. Pozitif talaş açısından dolayı kesme kuvvetlerinin azaltılması ve rijit bir takım sıkma sisteminin uygulanması bu hataları azaltabilir.
